Primaat van de wil

Filosofisch begrip dat uitdrukt dat de wil, in de betekenis van de verzameling van behoeften, belangrijker is dan het denken bij de bepaling van menselijk gedrag. De uitdrukking 'primaat van de wil' werd bedacht door Duns Scotus en overgenomen door de empirist John Locke.
Bron: http://users.telenet.be/movila/filo45.html#hfd01 (Jan: geen betere bron gevonden)

Ook voor de empirist David Hume is de rede niet in staat om tot handelen aan te zetten. In zijn 'Traktaat over de menselijke natuur' betoogt hij dat we voor de verklaring van het gedrag van de mens moeten uitgaan van zijn gevoelsleven en dat de rede daarbij alleen kan helpen namelijk door te analyseren welk gedrag hem positieve gevoelens bezorgt. In zijn bewoording:

De rede is slechts de slaaf van de hartstochten (en behoort dat te zijn) en kan slechts de functie hebben hun te dienen en te gehoorzamen.
Bron: Traktaat over de menselijke natuur, Boek II, Deel 3, verwijzing in marge 415 - uitg. Boom.

De zienswijze van Locke en Hume zijn niet tegenstrijdig met mekaar maar eerder aanvullend, wat in onderstaand diagram verduidelijkt wordt. Vermits het begrip wil in het dagelijks taalgebruik een andere betekenis heeft, gebruiken wij voor dit begrip de benaming levenswil.

Soorten functies met hun acties

  1. De levenswil is de initiële functie met louter fysiologische acties, die alle organismen gemeen hebben. Ook planten hebben een levenswil maar enkel de mens en dieren hebben een kenvermogen.
  2. Dit medeweten is onbewust voor de lagere diersoorten en bewust voor de mens, de zoogdieren en de vogels.
  3. 'Voelen en waarnemen' kunnen als fysiologisch fenomeen worden vastgesteld, maar ‘willen’ niet, voor meer info zie fysiologie.
  4. De autonome acties van het kenvermogen worden altijd door het organisme ervaren. De lagere diersoorten ervaren deze acties onbewust, de mens, zoogdieren, vogels e.a. ervaren ze bewust.

Gekoppelde stellingen

Er zijn nog geen gekoppelde stellingen

Gekoppelde artikels

Er zijn nog geen gekoppelde artikels

Er is nog geen overleg

Plaats een reactie


* Velden verplicht
Registreer nu of meld u aan zodat u niet telkens uw voornaam, naam en email hoeft op te geven